Nowe spojrzenie na wodę
Do niedawna nie mieliśmy dużego wyboru. Mamy kranówkę lub kupujemy wodę w plastikowych butelkach, ewentualnie gotujemy tę z kranu. W ostatnim czasie sytuacja uległa znacznej metamorfozie. Szukamy sposobu na ograniczenie zużycia plastiku, a jednocześnie nie chcemy rezygnować z przyjemnego smaku i bezpieczeństwa mikrobiologicznego. Wzrost zainteresowania zdrowym odżywianiem wywołał boom na picie wody, co z kolei skłoniło konsumentów do przyjrzenia sprawdzania jakości. Woda to podstawowy składnik naszego ciała, a jej właściwy smak i czystość mają wpływ na całą gamę czynników – od codziennego samopoczucia po stan skóry i efektywność procesów metabolicznych.
Trend zero waste zachęcił nas do porzucenia jednorazowych butelek i zastąpienia ich butelkami wielorazowymi. Media społecznościowe promują fotografie pięknie podanej wody z dodatkiem owoców i ziół, a zaraz obok gości woda dzbanku filtrującym.
Dodatkowo wzrosła świadomość korzyści z regularnego picia wody – bez kalorii, konserwantów i cukru. W licznych poradnikach dietetycznych i programach fitness podkreśla się, że odpowiednie nawodnienie pomaga zachować energię, wspomaga utratę wagi i działa pozytywnie na układ krążenia. Filtry wody a stały się naturalnym elementem wyposażenia domu, obok ekspresu do kawy i blendera.
Filtracja trafiła pod strzechy, ale wciąż funkcjonuje sporo sprzecznych opinii i przekłamań. Niektórzy twierdzą, że kranówka w polskich miastach jest skrajnie niebezpieczna – to mit, bo w większości obszarów wodociągowych jakość wody spełnia surowe normy sanitarne i można ją bez obaw pić na surowo (przy czym nadal zawiera związki nadające jej specyficzny posmak, np. chlor). Inny mit mówi, że filtry węglowe eliminują z wody absolutnie wszystko, co oczywiście jest nieprawdą – standardowy wkład węglowy przede wszystkim oczyszcza z chloru, związków organicznych i części metali ciężkich, a także poprawia smak i zapach, ale nie zapewnia sterylności mikrobiologicznej na poziomie szpitalnej sterylizacji. Albo w drugą stronę, że filtr z węglem aktywnym usunie całkowicie wszelkie zarazki i związki chemiczne. W takich sytuacjach potrzebne są dodatkowe metody dezynfekcji. Kolejne to przeświadczenie, że wystarczy wymienić wkład filtracyjny raz na kilka miesięcy niezależnie od intensywności użytkowania. Tymczasem zużycie wkładu zależy wprost proporcjonalnie od ilości przepuszczonej wody i stopnia zanieczyszczenia. Przy dużej rodzinie, intensywnie korzystającej z dzbanka filtr wymaga częstszej wymiany.
Niektórzy obawiają się, że filtracja jest formą skomplikowanego procesu chemicznego i wprowadza do wody jakieś szkodliwe substancje. Tymczasem we wkładach wysokiej jakości najczęściej są naturalne żywice jonowymienne i węgiel z łupin orzechów kokosowych. Wszelkie testy potwierdzają, że to bezpieczne. Oczywiście warto kupować filtry sprawdzonych marek, ponieważ spora część obaw zachodzi po złych doświadczeniach z produktami kiepskiej jakości.
Najpopularniejsze mity i fakty
-
Mit: „Kranówka to trucizna, nie wolno jej pić.”
Fakt: W rzeczywistości polskie normy jakości wody są rygorystyczne, a wodociągi przeprowadzają częste kontrole. Krótko mówiąc, w większości miast kranówka jest zdatna do picia, choć filtracja dodatkowo poprawi jej walory. -
Mit: „Filtr usunie wszystkie składniki mineralne, przez co woda staje będzie niezdrowa.”
Fakt: Zwykłe filtry węglowe tylko częściowo redukują zawartość niektórych minerałów (np. wapń, magnez), a woda po przefiltrowaniu wcale nie jest „jałowa”. -
Mit: „Trzeba wymieniać wkład co miesiąc, bo to strategia firm na wyciąganie pieniędzy.”
Fakt: Regularna wymiana wynika z ograniczonej zdolności adsorpcji i z potencjalnego rozwoju bakterii. Po wyczerpaniu zasobów węgla aktywnego filtr przestaje spełniać swoją funkcję, a picie takiej wody może być niebezpieczne.
Filtrowanie wody zmienia nawyki
Gdy woda ma lepszy smak - częściej ją pijemy. Poprawiamy nawodnienie organizmu i koncentrację. Zmiana w jakości i ilości spożywanej wody może być impulsem do zdrowszej diety. Wzośnie motywacja, by wybierać świeże warzywa i owoce zamiast przetworzonych produktów.
Kolejny aspekt to ekologia: łatwo wyeliminować z domu plastikowe butelki jednorazowe. Szersze skutki widać od razu w koszu na śmieci – mniej odpadów PET, mniej segregacji, ograniczenie śladu węglowego związanego z transportem.
Wreszcie trzeba zauważyć efekt „mentalnego punktu zwrotnego”. Filtrowana woda sprawia, że zwykłe nabranie szklanki z kranu jest bardziej refleksyjne. Nagle widać, że można zadbać o jakość tego, co spożywamy, w równie dużym stopniu jak w doborze produktów spożywczych. Gdy przestajemy kupować butelki z wodą w sklepach, a po pewnym czasie zaczynamy się zastanawiać, czy nie ograniczyć też innych jednorazowych opakowań, jak kubki na kawę i torebki foliowe.
Obecność dzbanka z dobrą, przefiltrowaną wodą inspiruje do kulinarnych eksperymentów. Przede wszystkim parzenie kawy i herbaty. Liście herbaty rozwijają pełnię aromatu, a kawa jest mniej kwaśna. Idąc dalej, można przyrządzać domowe lemoniady, syropy, nawet miksować koktajle i smoothies – woda bez chloru i ciężkich metalicznych posmaków podkreśla smak owoców zamiast go tłumić.
Jak wypracować trwałe nawyki picia wody
Zmiana zachowań związanych z nawadnianiem wymaga determinacji, zwłaszcza gdy przywykliśmy do wszystkiego co kupne. Ustawiajmy dzbanek filtrujący w centralnym miejscu tam, gdzie przechodzimy wielokrotnie w ciągu dnia. Nośmy butelki filtrujące w torebce poza domem - wyeliminujemy potrzebę kupowania wody butelkowanej z nagłej potrzeby. Nie spiesz się: np. na początku zastąp jedną szklankę słodkiego soku wodą, potem dwie i tak dalej. Powiąż nawyk picia z innymi czynnościami, np. zawsze rano po obudzeniu nalej sobie szklankę wody (zamiast najpierw kawy), a przy każdym powrocie do domu również najpierw sięgnij po wodę. Takie „kotwice” sprawią, że przyzwyczajenie do wody wejdzie w krew automatycznie.Jeśli mamy dzieci, ważne, by i one widziały, że dorośli piją czystą wodę. Właściwy przykład ułatwi maluchom przerzucenie się na zdrowsze nawodnienie. Filtracja poprawi bilans domowego budżetu, szczególnie w porównaniu do wody butelkowanej.
Kolejny aspekt to zdrowie. Wielu dietetyków i lekarzy podkreśla, że odpowiednie nawodnienie to podstawa prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Lepiej reguluje temperaturę, skóra zachowuje większą elastyczność, a metabolizm działa efektywniej. Gdy mamy łatwy dostęp do czystej, smacznej wody – zwłaszcza w zasięgu wzroku – częściej po nią sięgamy i w naturalny sposób poprawiamy bilans płynów. Bóle głowy, senność lub skurcze mięśni często są skutkiem niedoboru wody.
Najważniejsze zasady eksploatacji filtrów
Wbrew pozorom filtry do wody nie działają wiecznie bezobsługowo – wymagają regularnej wymiany wkładów zgodnie z zaleceniami producenta. Przedłużanie okresu użytkowania filtra ponad zalecany termin stwarza ryzyko nasycenia zanieczyszczeniami, a filtr przestanie spełniać swoją funkcję. Zazwyczaj standardowy wkład w dzbanku filtrującym wymienia się co około 30 dni lub po przepuszczeniu określonej ilości (np. 100–150). W systemach przepływowych może to być kilka miesięcy, lecz zawsze trzeba pamiętać o orientacyjnej dacie i sygnalizatorach w panelu filtra (jeśli je posiada).
Kolejną istotną sprawą jest czyszczenie samego urządzenia. Podczas gorących dni woda szybciej się psuje, więc to dobre środowisko dla rozwoju bakterii i grzybów. Dlatego warto myć dzbanek w ciepłej wodzie z dodatkiem łagodnego środka myjącego co kilka dni, a butelkę filtrującą przepłukiwać codziennie. Nie jest to czynność skomplikowana ani czasochłonna. Ostatecznie, trzymając się reguł dotyczących eksploatacji i czyszczenia, możemy cieszyć się wodą o naprawdę dobrej jakości przez długi czas.