Jak definiujemy lęk
Lęk to stan gotowości organizmu na wykryte zagrożenie i część instynktownej reakcji "walcz lub uciekaj". Jest to normalna odpowiedź na niebezpieczeństwo, która w umiarkowanym stopniu pełni ważną rolę ochronną. Lęk u dziecka jak i u dorosłych może pomóc w przygotowaniu się do różnych wyzwań, jak np. test w szkole czy bezpieczne przechodzenie przez jezdnię. Nieprawidłowość pojawia się wtedy, kiedy lęk staje się nadmierny i nieadekwatny do sytuacji, utrudniając dziecku codzienne funkcjonowanie. Lęk to naturalna reakcja organizmu na odczuwane zagrożenie i stres, ale lęk przewlekły i nieproporcjonalny do doświadczanej sytuacji przerzedza się w zaburzenie lękowe.
Kiedy lęk u dziecka staje się problemem
W sytuacji, gdy lęk u dziecka jest nadmierny, nieuzasadniony okolicznościami i wpływa negatywnie na życie dziecka, mogą rozwijać się wspomniane powyżej zaburzenie lękowe. Fałszywe alarmy wysyłane przez mózg, które pobudzają układ współczulny nawet w bezpiecznych sytuacjach, mogą prowadzić do przewlekłego stanu napięcia i odczuwania lęku. Unikanie uwarunkowań wywołujących lęk nie jest rozwiązaniem i może prowadzić do zaostrzenia problemu. Właściwym rozwiązaniem jest w takim przypadku konsultacja z psychologiem dziecięcym. W niektórych sytuacjach potrzebne może być również profesjonalne wsparcie psychiatry dziecięcego.
Wsparcie dziecka z problemami lękowymi
Wsparcie codziennych opiekunów (najczęściej są to rodzice) udzielone dziecku zmagającemu się z problemami lękowymi jest kluczowe dla jego zdrowia emocjonalnego oraz prawidłowego rozwoju. Przedstawiamy praktyczne wskazówki, które warto wykorzystać, żeby pomóc swojemu dziecku :
-
Okazuj akcptację i zrozumienie - pokazuj dziecku, że rozumiesz jego uczucia i że jesteś po jego stronie. Akceptacja tego, jak się czuje, bez bagatelizowania jego lęków, jest pierwszym krokiem do budowania zaufania.
-
Zadbaj o dobrą komunikację - rozmawiaj z dzieckiem o jego uczuciach i lękach. Daj mu znać, że może się do ciebie zwrócić w każdej chwili, gdy czuje się przytłoczone lub przestraszone.
-
Postaw na edukację - ucz się o zaburzeniach lękowych razem z dzieckiem w formie dostosowanej do jego wieku, zdolności pojmowania oraz etapu rozwojowego. Rozumienie, co dzieje się z ciałem i umysłem podczas ataku lęku, może pomóc dzieku poczuć się mniej przerażonym i mieć poczucie konroli nad sytuacją.
-
Ucz technik radzenia sobie - techniki relaksacyjne (takie jak głębokie oddychanie, medytacja, joga czy proste ćwiczenia mindfulness) mogą pomóc dziecku kontrolować lęk. Zachęcaj do regularnego praktykowania tych metod.
-
Wspieraj zdrowe nawyki - dobre nawyki w obszarze snu, regularna aktywność fizyczna oraz zbilansowana dieta mogą znacząco wpłynąć na ogólne samopoczucie dziecka i zmniejszyć poziom lęku.
-
Zadbaj o zdrowa rutynę - stabilny i przewidywalny plan dnia może pomóc małemu dziecku poczuć się bezpieczniej. Staraj się utrzymywać regularne godziny posiłków, snu i czasu na naukę oraz zabawę.
-
Wspieraj umiejętnosci społeczne dziecka - zachęcaj dziecko do spędzania czasu z rówieśnikami i uczestniczenia w grupowych aktywnościach, co może pomóc w budowaniu jego pewności siebie i umiejętności społecznych.
Rola rodzica we wspieraniu lękowego dziecka
Rodzic pełni kluczową rolę w pomocy dziecku zmagającemu się z lękiem. Jak pokazują badania, sukces terapii w dużym stopniu zależy od zaangażowania rodzica. Programy terapeutyczne powinny zakładać udział rodzica w procesie terapii, a często uwzględniać również interwencje rodzinne. Jest to bardzo ważne również z tego powodu że często to właśnie kontekst rodzinny stanowi istotny czynnik rozwoju zaburzeń lękowych u dzieci. Jednym z warunków powodzenia terapii u dziecka jest to, aby rodzic skutecznie modelował własne sposoby radzenia sobie ze stresem oraz lękami.
Zrozumienie natury lęku przez rodzica, akceptacja uczuć dziecka, cierpliwość, wsparcie oraz właściwe podejście są ważnymi elementami warunkującymi sukcesy terapeutyczne dziecka.
Jak wygląda terapia lęku u dzieci
Terapia lęku u dzieci może obejmować różne podejścia, w zależności od wieku dziecka, rodzaju i nasilenia lęku, sytuacji rodzinnej oraz indywidualnych potrzeb. Działania, które najczęściej się podejmuje to między innymi:
-
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): jest to jedno z najbardziej skutecznych podejść w leczeniu lęku u dzieci. Terapia ta pomaga dzieciom identyfikować i zmieniać negatywne myśli oraz zachowania, które wzmacniają lęk. Uczy również dzieci, jak radzić sobie ze stresującymi sytuacjami za pomocą różnych technik. Uwzględnia stopniowe i kontrolowane wystawianie dziecka na obiekt czy sytuację wywołującą lęk.
-
Techniki relaksacyjne: nauka technik relaksacyjnych, takich jak głębokie oddychanie, medytacja czy trening autogeniczny, może pomóc dzieciom w redukcji odczuwanego stresu i napięcia.
-
Terapia rodzinna: nierzadko problemy z lękiem u dziecka mogą być powiązane z dynamiką sytuacji rodzinnej. Terapia rodzinna pozwala zrozumieć te wzorce i pracować nad nimi, aby wspierać dziecko w lepszym radzeniu sobie z lękiem.
-
Edukacja i wsparcie dla rodziców i opiekunów: ważne jest, aby rodzice i opiekunowie zrozumieli, jak mogą wspierać swoje dzieci. Edukacja na temat lęku i jego objawów może pomóc w lepszym reagowaniu na potrzeby dziecka.
-
Farmakoterapia: w niektórych przypadkach, gdy lęk jest bardzo intensywny I realnie utrudnia funkcjonowanie i nie reaguje wystarczająco na terapie behawioralne, lekarz może zalecić stosowanie leków. Leki przeciwlękowe sa zazwyczaj stosowane równocześnie z psychoterapią.
Jeśli dostrzegasz u swojego dziecka problemy związane z lękiem, a jednocześnie chcesz, żeby nie czuło ograniczeń, które powoduje lęk, budowało zdrowe relacje z rówieśnikami i potrafiło poradzić sobie w różnych sytuacjach społecznych, skorzystaj z konsultacji specjalistycznej w Kids Medic.